#che guvera | Explore Tumblr posts and blogs

gundemarsivi · 10 months ago

Text

Nazım Hikmet

✍🏻 Hayrettin Geçkin

https://www.gundemarsivi.com/nazim-hikmet-2/

(Daha önceki yıllarda Nazım Hikmet’le ilgili yapılan konuşmalardan biri.)

Merhaba kardeşlerim!

Yaşar Kemal der ki bazı insanlar mecbur insanlardır. İnsanlığa mecburdurlar… O mecbur insanlardan biridir Nazım… Tıpkı Pir Sultan gibi, Che Guvera gibi, Denizler gibi…

Nazım’ın ifadesiyle:

“Dostların arasındayız / Güneşin sofrasındayız”

Sizlerin huzurunda Nazım üzerine konuşmak zor. Kaldı ki onun, çileli cezaevi ve sürgün hayatını, bıraktığı külliyatı ve sosyalizm uğruna verdiği mücadeleyi benden daha iyi biliyorsunuz. Ustanın pek çok şiiri de eminim ki hafızalarınızdadır. Bu yüzden, Nazım’la yeniden tanışmak başlıklı konuşmam, onun üzerine kronolojik veya ansiklopedik bilgi vermek şeklinde olmayacak. Birkaç değininin dışında anlatmak istediğim hayat hikâyesi de değil…

Olabilirse, dilde yarattığı tufanla, Türk şiirinde geleneği alt üst eden ve yeniyi kuran çok katmanlı şiiriyle, arka çıkılmamış düşüncelere arka çıkan; bilinir olmayanı bilinir hale; görünür olmayanı görünür hale getiren ve öte gerçekleri uyandıran Nazım’ı, edebiyatımızda, bugün de sürdürmeye devam ettiğimiz demokrasi, özgürlük ve sosyalizm mücadelesinde nereye koyacağımız, onu pratiğimize nasıl katacağımız, nasıl anlayacağımız ve ne şekilde başucu yapacağımız hakkında bir düşünce paylaşımı olacak… Biliyorsunuz, her buluşma, yeni bir tanışmadır. Yine olabilirse Nazım’la bu konuşma aracılığıyla yeniden tanışacağız…

“Sevgilim / Bu ayak sesleri bu katliamda /Hürriyetimi, ekmeğimi ve seni kaybettiğim oldu / Fakat açlığın ve çığlıkların içinden / Güneşli elleriyle kapımızı çalacak olan / Gelecek günlere güvenimi kaybetmedim hiçbir zaman”

Dizeler onun. Konuşmam boyunca da yer vereceğim ustanın dizelerine…

Yükselen “alçak değerlerin” karşısında bizlere boyun eğmemeyi salık veren, popüler kültürün reyting yaptığı bir ortamda bizleri kararlı duruşa çağıran, şiirleriyle ve şiirinin içinde erittiği dünya görüşüyle bizleri umutlu ve iyimser kılan Nazım Türk Şiirinde koca bir dağ. Şiirimizi etkilemeye de devam ediyor. Aşkın, edebiyatın ve sanatın incelttiği bir dünya düşüyle tanışmamıza katkısını asla yadsıyamayacağımız Usta’yı özlemle anıyor, sizleri saygı ve sevgiyle selamlıyorum.

Nazım, hayatının 12 yılını hapislerde, 13 yılını sürgünde geçirdi. Çok uzun bir süre yadırganıp, yasaklandı ülkemizde. Oldukça zor koşullarda üretmesi bir yana, yaşamı boyunca ve yasaklı olduğu süre içinde tek bir eserinin kendi dilinde yayınlanmasına izin verilmedi. Yani hep uzak tutmaya çalıştılar onu bizlerden.

“Eserlerim 30-40 dile çevrilir / Türkiye’mde Türkçemle yasak…”

Nazım, daha iyi şartlarda ve kişisel olarak hiçbir sorununun olmayacağı bir hayat yaşayabilecekken, hayatı pahasına halkının yanında yer almış, kendisini ileri bir insanlığa ve gelecek güzel günlere adamış bir şairdir. Hasan beyin vurdurduğu Irgat Osman’ın ve kırkı çıkmadan tarlada çocuklayıp ölen Ayşe’nin kimsesidir o… En geniş anlamıyla Nazım insanlığın oğludur. Ve ileri bir insanlık için mücadele etmeye yazgılı bir hayattır onun hayatı.

Nazım daha işin başındadır. Gençtir, yakışıklıdır. Bildiğiniz gibi paşa torunudur da… İstediği takdirde elde edemeyeceği hiçbir şey yoktur. Para mı dersiniz, milletvekilliği mi dersiniz… Her şey nerdeyse elinin altında… O, parti üyesi bir şair olmayı seçmek ister. Derler ki; “Ama sağlığın bozulur, işkence görürsün”… Düşünür, “kabul” der. “Cezaevi, sürgün…” Yine “kabul” der. “Kör olursun” diye üstüne giderler… Azcık duraksar… Ve der ki: “Ben bu topraklardaki adaletsizlikleri bu gözlerimle gördüm, bu topraklar üstünde yaşayan insanlar için gördüğüm düşü de onların gözlerine bakarak anlatmak istiyorum.” Neyse, kör olmayı da kabul der.

Gördüğü bir rüyayı anlatır onlara Nazım! Rüya şu: Geniş bir avlu vardır. Avlunun etrafında avluyu gören ve avluyu açılan odalar vardır. O odaların birinde bir yatalak adam… Tanrı o adamı belli şeyler için yetenekli kılmıştır. Örneğin o geniş avludaki insanlar için iyi dilekler dilediğinde, bu dilekler kabul edilecek. Kötü bir dilek dilese de kabul edilecek… Ama iyi veya kötü dileklerden birini kendisi için dilediğinde bu yeteneği elinden alınmış olacak. Der ki, “O odalardan birinde yatan o yatalak adam benim işte.” TKP üyeliği böyle başlar Nazım’ın… Evet Nazım, hayatı pahasına insanlar için iyi şeyler dileyerek ve dilediği şeyler için mücadele ederek yaşamış bir büyük şairdir.

“insanlar için ölebileceksin / hem de yüzünü görmediğin insanlar için / hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken / en gerçek şeyin yaşamak olduğunu bildiğin halde….”

Eğer Nazım’ın şairliği üzerine konuşacaksak, öncelikle bir konuya açıklık getirmek gerek: Zaman zaman kamuoyunda Nazım’la Necip Fazıl’ın kıyaslaması yapılır. Bu oldukça saçma bir şey. Nazım’ın Türk ve dünya şiirinde ve kendi dönemi içindeki yeri belli… O, bir dünya şairi… Necip Fazıl’ın şairliğine de kimse bir şey söylemiyor. Üstelik bu kıyaslamanın Nazım’dan koparacağı hiçbir şey yok. Ancak Türkçenin, Ahmed Arif, Ahmet Uysal , Atilla İlhan, Cemal Süreyya, Ece Ayhan, Kemal Özer, Ruşen Hakkı diye bir başlayıp devam ettiğimde saymakta zorlanabileceğim pek çok şairinin görmezden gelinmesine ve o şairlere haksızlık yapılmasına yol açar ki bu da asla kabul edilir bir şey değil.

Bir şiirin öncelikle şiir olması gerekir. Tamam! Fakat bir şairin şiirlerinin toplamı daha güzel, daha yaşanası bir dünyayı çağrıştırmıyorsa, o şairin şiirlerinin toplamı, bir eksiler ya da eksikler toplamından başka bir şey değildir.

Bu anlamda Nazım, şiirimizde hem geçmişin bilgisi, hem şimdinin bilgisi, hem de gelecek bilgisidir. Dünyanın en büyük şairlerinden biri olduğu kabul edilen Pablo Neruda’ya, “Eğer dünyanın en büyük 10 şairinden bir antoloji yapacak olsanız Nazım’ı böyle bir antolojiye alır mısınız”, diye sorarlar… Nazım’ın şiirinin sağlam bir içeriğe, sağlam bir biçime ve derinlikli bir bilince oturduğunu bilen, Türkçenin olanaklarıyla dünyanın en güzel şiirlerini yazdığına inanan Pablo Neruda, hiç tereddütsüz: “Eğer bir antoloji yapacak olsam ve bu antoloji yalnızca bir kişilik olacaksa, böyle bir antolojiye yalnızca Nazım’ı alırım” diye karşılık verir.

Nazım söylediklerini şiiriyle söyledi. Onun dünya görüşünü, insana bakışını şiirlerinden öğrendik. Dolayısıyla şiirleri aynı zamanda onun siyasi kimliği ve dünya görüşüdür. O, düşlerinin ve yüreğinin dağlarından topladığı çiçekleri şiire dönüştürüp bizlere sundu. Bütün bir insanlığa… O böylece bu toprakların soyundan olmakla beraber bütün bir insanlığın şairi oldu. Yeryüzülü en iyi hemşerimiz oldu o bizim.

“Bulut mu olsam / gemi mi yoksa / Balık mı olsam / yosun mu yoksa / Ne o , ne o, ne o / Deniz olunmalı, oğlum / Bulutuyla, gemisiyle, balığıyla, yosunuyla.”

İyi ki Nazım sıcaklığıyla, şiir sıcaklığıyla bir aradayız… Teşekkürler Nazım! “Teşekkürler türkülerle yaktığın ateş için…” Karşılıklı iyimseriz. Bakın düşlerimizden kopmamışız. Aşka ve özgürlüğe dair, dilimizdeki sözcükler… Her şeye rağmen içimiz hala çiçekte… Dünyayı kasıp kavuran, kan gölüne çeviren, insanı insan olmaktan çıkaran, onu kendisine yabancılaştıran ve doğayı mahfeden sistemin karşısında itaatsizliğimiz sürüyor hâlâ… Ve sürecek de… Muhalif duruşumuzun içinde nasıl bir dünya istediğimiz var. Tartışıyoruz da bunu. Ve üstelik gelecek güneşli güzel günlere bugün Nazım’dan daha yakınız.

Eğer kitaba, edebiyata ve sanata yönelebilirse, silahların arkasına sığınmış cesaretinden ve sürmekte olan ilkel iletişimlerinden kurtulup barış ve aşk yüzlü bir dünya kurabilir insanlık. Yeryüzü her düşünceden, her kültürden ve her renkten bir çiçek tarlasına dönüşebilir. Nazım’ın âşık olduğu, özlemini çektiği, uğruna hapislerde ve sürgünlerde çürüdüğü dünya işte böyle bir dünyadır.

Böyle bir dünya mümkün! Ama böyle bir dünya istemek öncelikle bir bilinç işi… Bir birikim işi… Ve en çok da vicdan işi… Böyle bir dünya için ellimizi uzatsak, sanki dalda elma, koparıp alabiliriz, fakat şimdilik kollarımız yetişmiyor.

Nazım’ı böyle bir dünyaya inandığımız için anıyoruz. Böyle bir hayata âşık olduğumuz için… Düşlerimizden kopmadığımız için… Ve bir akarsu gibi iyimser olduğumuz için…

“Yaşamak ne güzel şey Taranta Babu / yaşamak ne güzel şey… / Anlayarak bir usta kitap gibi / bir sevda şarkısı gibi duyup / bir çocuk gibi şaşarak yaşamak… /

Yaşamak / birer birer / ve hep beraber / ipekli bir kumaş dokur gibi… / Hep bir ağızdan / sevinçli bir destan okur gibi yaşamak… / Yaşamak / ne acayip iştir ki / bu ne mene gidiştir ki Taranta Babu / bugün bu / bu inanılmayacak kadar güzel / bu anlatılmayacak kadar güzel şey / böyle zor / bu kadar dar / böyle kanlı / bu denli kepaze”

Nazım’ın adil, demokratik, yaşanası bir ülke ve ileri bir insanlık düşü bu gün de insanlığın ortak düşü olmaya devam ediyor. “Gündüzlerinde sömürülmeyen ve gecelerinde aç yatılmayan bir dünyayı” çağıran, onun için sokağa çıkan bir şiirdir Nazım’ın şiiri.

Şiirimizde; Karacaoğlan, Yunus, Pir Sultan ve Dadaloğlu damarına sağlam bir halka olarak eklenen Nazım, bu toprakların ortak bilincinden damıttığı imgelerle, içine bırakıldığımız zamandan başka bir zamana gitme arzusudur. Ve bugün artık o, bizler için, içinde bulunduğumuz ruhsal yoksulluğumuzu giderecek bir ütopyadır.

“sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin / hürriyet sözcüğünün resmini… ama yalansızının”

Onun şiiri, felsefenin özünden doğan, onunla yoğrulan, verili gerçeği sorgulayan ve dünyayı bütünlüğü içinde kavrayıp dönüştürmeyi temel alan bir şiirdir. Gelecek güzel günlerin şiiridir. Böyle bir dünya için verilen kavganın şiiri…

Nazım’ı anlamaya çalışmak, sosyalizmin bir dönemini geri çağırmak değil kuşkusuz. Onu güncel konularımızın işbirlikçisi haline getirmek, kendi farklılıklarımızın hikâyelerine yardım ve yataklık ettirmek hiç değil.

Çoğumuzu politik kimliğimiz kadar etkileyen, propaganda ve ajitasyonumuzda, cezaevlerinde, direnişlerde, moral günlerimizde hep yanımızda olan Nazım, aynı zamanda dünyadaki bütün muhaliflerin de şairidir. Nazım, kısaca tek kişilik bir devrimdir. Yaşadığı 20. asırla övünen Nazım; cezaevlerinde, sürgünlerde, hayatının her alanında vicdandan bir kaledir adeta.

“ben içeri düştüğümden beri güneşin etrafında on kere döndü dünya / ona sorsanız: lafı edilmez, mikroskobik bir zaman / bana sorsanız, on senesi ömrümün / bir kurşun kalemim vardı ben içeri düştüğüm sene / bir haftada yaza yaza tükeniverdi / ona sorsanız, bütün bir hayat / bana sorsanız, adam sen de, bir iki hafta”

Bir şeyin altını çizmeden geçemeyeceğim: Bir dönemin sosyalizm kavrayışından ötürü Nazım’ın şiirinden estetik haz almak yerine çoğu kez ondan program ve propaganda malzemesi olarak yararlanıldı ne yazık ki… Ve adeta onun şiirleri birer ajitasyon ve propaganda metnine indirgendi. Bu özellikte olmadığı için Nazım’ın şiirinin doruğu sayılabilecek “Saman Sarısı” ve “Severmişim Meğer” gibi şiirleri ve yine bu özellikte olmayan Türkçenin diğer şairleri özel meraklıların dışında pek fazla ilgi görmedi. Yani biraz da Nazım’ı yanlış sevmiştik. O yüzden, bu ve bundan sonraki Nazım anmalarının geçmişimizle yüzleşmek için de bir vesile olması gerektiğini düşünüyorum. Yani şiiri devrimden sonraya bırakmayalım demeye getiriyorum.

“Üstümüze yazdıklarımın hepsi yalan / onlar olan değil olmasını istediklerimdi aramızda / onlar ulaşılmaz dallarında duran hasretimdi / onlar susuzluğumdu düşlerimin kuyusundan çekilmiş / ışığa çizdiğim resimlerdi onlar…”

Türkçenin, aşkın, barış için kavganın ve gelecek güzel günlerin büyük şairi yeryüzülü hemşerimiz Nazım, bizler için düş bilgisi ve gelecek bilgisi demektir aynı zamanda. Onun Kurtuluş Savaşı Destanı’nı doğru kavrayabilmek bile tek başına bu coğrafyada geçmişin ve şimdinin bilgisini edinmemize ve insanımızı doğru tanımamıza yardım eder. Yine onun Şeyh Bedrettin Destanı, şimdiye kadar pek de bilinmeyen bir tarihle yüzleştirir bizleri. Ve yine Aydın Ortaklar’da, Nazım’ın “yârın yanağından gayri” diye ifadelendirdiği, bir zamanlar birlikte üretilen, kardeşçe bölüşülen bir hayatın izlerine götürür bizi. Kuşkusuz oradan da mümkün bir hayata ve mümkün insan ilişkilerine, yani başka türlü bir dünya düşüne teyeller düşlerimizi. Salt bunlar bile geleceğe sağlam halkalar atmamız için kolaylıklar sağlar bizlere.

Başka bir şey daha söyleyeyim. Nazım’ı kavradığımızda, dünyada ve ülkemizdeki gelir dengesizliklerinin, savaş politikalarının, açlığın, yoksulluğun nedenlerini kavramış olmayız yalnızca… Başkalarının acılarına seyirci kalanların kendi acılarıyla başa çıkamadığını fark etmenin dışında Kahramanmaraş, Sivas, Roboski, 6-7 Eylül olayları, Hrant Dink’in öldürülmesi, Soma Faciası, Suruç ve Ankara katliamlarını ve içinde bulunduğumuz şu anki ortamı ve buna benzer daha pek çok olayın nedenlerini kavramamız kolaylaşır. Gezi’de yitirdiğimiz gençler için “bu çocukların bir bildiği vardı” dememiz de kolaylaşır… Ve o çocukların Nazım’ın çığlığına eklenen “ben yanmasam / sen yanmasan / biz yanmasak / nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa” çığlıkları düşüverir duyarlıklarımıza…

Bu kadarla da değil; aşımıza, ekmeğimize göz koyanların ve hayatımızı cehenneme çevirenlerin de bir bildiğinin olduğunu anlar ve bu iki farklı durumu birbirinden kolaylıkla ayırt edebiliriz. Böylelikle sosyalizmin bir dönemine ait yanılgılarımızın ve yenilgilerimizin yarattığı ruhsal çöküntüden bir an önce kurtulur, barış için, özgürlük için ve ileri bir insanlık için daha büyük bir coşkuyla iş başı ve düş başı yapabiliriz… Biliriz ki esir düşmek de var hesapta… Ama bütün mesele teslim olmamakta… Yani yürekte… Biliriz ki; “Onlar ümidin düşmanıdır sevgilim / akarsuyun / meyve çağında ağacın / serpilip gelişen hayatın düşmanı…”

Nazım’a göre şiir bir kaçış alanı değil. Ona göre insanlığın istediği dünya var olmalıdır, yoksa yaratılmalıdır. O, buna inandı. Bizi de buna inandırmak istedi. Bu nedenle Nazım asla masum değildir.

İnsanlığın sorunlarına ve acılarına seyirci kalmayan, bizzat o sorunları ve acıları kendi sorunları ve acıları haline getiren, her dilde acı duyan, onları kendi şiir diline çeviren ve bunların çözümü için de mücadele veren Nazım, bu gün artık bizler için başka türlü bir dünya özlemidir. Öyle bir dünyanın imgesidir. Ve öyle bir dünyaya yolculuktur aynı zamanda.

Nazım’ı önemli kılan, onun kaynağını belli bir felsefeden alan, kökleri çok derinlerde, iri gövdeli, uzun dallı ve geniş yapraklı şiiri değil yalnızca… Onu önemli kılan; “yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür / ve bir orman gibi kardeşçesine” dizelerinde en geniş özetini bulan dünya görüşünü, şiirinin içinden söylemesi, böyle bir dünyayı görünür kılması ve görüntüye getirmesidir.

Nazım’ı ölümsüzleştiren; aşkın, edebiyatın ve sanatın incelttiği bir dünyada yaşamak arzusudur. Şiiriyle ve yaşamıyla bu konudaki ısrarıdır… Onu, onun şiirini ve onun dünya görüşünü anlamanın, “gitmekte ve gelmekte olanı” sezebilmenin eşiği tam da burasıdır.

“Güvercinler hep beraber / güneşi taşıyıp kırmızı ayaklarında / uçabilirler / durduramaz onları demir ve duvar / Güvercinlerin yumuşak kanatları var / ve kanatlar / şimdi burda, şimdi damın üzerinde / insanların kantları yok / insanların kanatları yüreklerinde”

Nazım’ın bıraktığı yerden dünyayı algılamak, insanın değişip dönüşmesini bu felsefenin ışığında yeniden ele almak, geliştirip güncelleştirmek, bütün muhaliflerin, bilinç ve vicdan sahibi insanların, demokratların, devrimcilerin ve tüm ilericilerin önünde önemli bir görev olarak durmaktadır.

“Topraktan, ateşten ve denizden / doğanların / en mükemmeli doğacak bizden.”

Öyleyse bugün Nazım’ı böyle bir görev için çağrı olarak yorumlayacağız. ”Bir şeyler yapmalı” çağrısı… Barışı sağlamanın çağrısı… Geleceğimizi birlikte kurma ve yaratma çağrısı… Baş başa ve düş düşe verme çağrısı… Çünkü gelecek beklenen bir şey değil; yapılan ve yaratılan bir şeydir.

“ellerinizden geçinen / ve ellerinizden başka her şey / herkes yalan söylüyorsa / elleriniz balçık gibi itaatli / elleriniz karanlık gibi kör / elleriniz çoban köpekleri gibi aptal olsun / elleriniz isyan etmesin diyedir / ve zaten bu kadar az misafir kaldığımız / bu ölümlü, bu yaşanası dünyada / bu bezirgân saltanatı bitmesin diyedir”

Nazım’ın şiirle dile getirdiği ileri bir insanlık düşü, barış içinde ve bir arada yaşama arzusu, bizlerden bugün bir anlama, algılama eşiği bekliyor ve onu hayata geçirecek bir irade istiyor.

Gericiliğe, yoksulluğa, yok saymaya itiraz etmek, ülkemizin bir ölüm çukuruna dönüşmesine karşı çıkmak ve hepimizden bir “biz” ve hepimizin kardeşçe yaşayacağı bir dünya yaratmak halkımızın yanında yer almak ve Nazım’ı anlamak da bugün böyle bir şey.

“Onlar ki toprakta karınca / suda balık / havada kuş kadar çokturlar / korkak, cesur, cahil, hâkim ve çocukturlar / ve kahreden, yaratan ki onlardır / destanımızda yalnız onların maceraları vardır…”

Kuşkusuz, Nazım koca bir okyanus… Ben bu konuşmayla, o okyanustan bir kova su çıkarmaya çalıştım sizler için. Ya da o koca bir çiçek tarlası… O çiçek tarlasından bir buketle çıktım karşınıza. Ne sayarsanız sayın… Ama gül niyetine sayın.

“En güzel deniz / Henüz gidilmemiş olandır / En güzel çocuk / Henüz büyümedi / En güzel günlerimiz / Henüz yaşamadıklarımız. / Ve sana söylemek istediğim en güzel söz / Henüz söylememiş olduğum sözdür”

Konuşmamı Mülksüzler’in yazarı Ursula K. Le Guin’in bir sözüyle bitirmek istiyorum.

“Vermediğiniz şeyi alamazsınız, kendinizi vermeniz gerekir. Devrimi satın alamazsınız. Devrimi yapamazsınız. Devrim olabilirsiniz ancak…”

Güzel günler diliyorum sizlere. Kimse ölmesin / aşktan ölene kadar.

Hayrettin Geçkin

0 notes

operasyon · 1 year ago

Text

Hayatlar üstüne bir kere daha düşündüm.

Elime geçen kağıt israfı gazetenin magazin sayfalarından bir haber:

Haberin fotoğrafında kadın "bir sanatçı" tam olarak el pençe divan vaziyetinde ayakta durmuş. Büyük puntolarla " Falanca politikacının eşinin projelerini tüm dünyanın takdir ettiğini" söylediği yazılı.

Heeee... evet. Tüm dünyanın filanca politikacının eşini takip etmekten başka işi yok zaten.

Konu politikacıyla ilgili değil.

İnsan bu yalakalığı neden yapar diye düşündüm.

Sonuçta yağcılığın yalakalığın zirvesi.

Hani genç filan olsa derdim ki " yav ikbal bekliyor, maddi çıkarları olur, bu yağcılık ona bir kaç milyon dolar getirecekse o niyetle yalar, yağlar.

Bu da mümkün değil çünkü yetmişli yaşlarında bir "sanatçı"

Ayrıca bu dünya da konfor namına benden sizden çok daha iyi yaşadığı da yüzde yüz. Elli yıldır tanınmış bir oyuncuydu. Az para kazanmamıştır.

Desem ki " yav yaş itibariyle kendisinin göreceği kalmamışsa da çoluğu çocuğu için yapıyordur bu yağcılığı, onlar daha çok para kazansın, onlar daha iyi yaşasın" diye yapıyordur.

Çok çoluk çocuğu da yok ki. Bi tane. O da mutlaka zengin bir herifle evlenmiştir. Yine kendimizle kıyaslarsak paraya para demeyecek bir serveti vardır.

----

Ben çocukken hatunda gençti tabii. Çok severdim. Herkes bi tarafa o bi tarafa. İlk platonik aşklarımdandı.

Şimdi yağcılıkta zirve denilebilecek şekilde yağladığı o politikacı da bizim gibi bir aileydi. Borçla taksitle bir televizyon almışsa, trt akşam programına koyarsa, yüzünü görmeyi hayal bile etmedikleri ünlü sanatçımızın filmini heycanla bekliyorlardı belkide.

Hayat işte. Nerden nereye...

----

Onur gurur....

Bunlar elle tutulmaz gözle görülmez. Yenilmez içilmez. Kimsenin bir işine yaradığı da görülmemiştir.

Bin tane hayatım olsaydı. Bin hayatımın hepsinde bana haksız servetler yada onurlu bir hayat arasında seçim yapmam gerektiği diretilse, bütün ömürlerimde onurlu kalmayı seçerdim.

----

Bu isterse züğürt tesellisi olsun. Tercihim her zaman aynı olurdu. Çünkü hayatıma başka türlü "değer" veremezdim.

Gurursuz onursuz on milyar dolar kazanmış olsam, bu günkünden çok daha değersiz bir hayat yaşadım sayardım kendimi. Çoluk çocukmuş. Onlar da yerin dibine batsındı. Aşağılık, alçaklıkta zirve bir babaları olacaktı. Onursuz bir babanın alçak çocukları olurlardı çocuklarım da. Öyle görürdüm. Umrumda olmazlardı.

-----

İşte yaşayıp geçtik bir hayatın içinden.

Şimdi çocukluğumun aşkı o kadın gözümde hiç. Çocuk gözlerimde ki yüceliği, ulaşılmazlığı: Boşluk. Değeri: Sıfır.

Politik bir kıyas değil bu. İnsani ölçülerde sıfır.

Çünkü yağcılık bir karakter biçimi. Dinci iktidarında dinden imandan bahsedenler, ona övgüler düzenler, sosyalistler güçlense, bir bakmışsın Che Guvera şapkasıyla tişörtüyle dolaşır, işçi haklarından bahseder. Yine baş köşede bir yer kaparlar. Yine aynı tipleri görürdünüz. Ama bu da onlara gerçek bir saygınlık sağlamazdı. Sonuçta aynı nsanlardılar.

----

The Platform adında bir film var.

Sinema tarihine kült bir film olabilecekken harcanmış bir senaryo gibi geldi bana. Politik bir bakış açısı katmak yerine dinsel sembollerle filmi harcamışlar ama harcanmış haliyle bile izlenebilir. Yine nerden nereye... Konuyla bağlayacağım. Spoiler içerir.

Bir platformda hayatta kalmaya çalışan insanlar var. Temel sorun açlık. İhtiyaç en temele inince o modern insanlarda en ilkel haldeler. Birbirini yiyecek kadar!

Filmin gözümüze sokmadığı önermesi: Ortam kötüyse insan da kötüdür. Yada özünde insan kötü olduğu için ortamda zorunlu olarak kötüdür. Bir çeşit vahşi kapitalizm kutsaması.

Filmin ayrıca umutlu bir önermesi yok. Başı da karanlık sonu da karanlık bir umutsuzluk.

Tek umut cennet. Cennete kadar yolunuz var.

----

Halbuki insanlık tarihi vahşiliğinin - ilkelliğinin yanında "onurlu çözümler" le de doludur. Hatta daha çok onlarla doludur. En basitinden şurda diyoruz ki Kurtuluş savaşında şu kadar insanımız hayatını bu vatana feda etti.

Bunlar bencil, aç gözlü insanlar olsalar neden genç yaşta ölüp gitsinler!

"Parası olana her yer vatan, burda savaş varsa biz de çeker gideriz başka ülkelere" diyebilirlerdi.

----

İşte bir yanda böyle para ve servet için bile inemeyeceği çukur, düşmeyeceği düzey olmayanlar, diğer yanda ömrünün baharında hayatını ideallerine feda edenler.

Bu hayat öyle de yaşanır böyle de... bu bir tercih.

Ben ikincilerin tarafındayım.

0 notes